มีสติกับเทคโนโลยี
โดย ท่านพระอาจารย์ไพศาล วิสาโล
.................................................
ทุกวันนี้เทคโนโลยีเข้ามาพัวพันกับชีวิตของเราจนแยกไม่ออก
บ่อยครั้งมันกลายมาเป็นนายของเรา นอกจากจะขาดมันไม่ได้แล้ว
มันยังเข้ามาบงการชีวิตและถึงกับบั่นทอนจิตใจ รวมทั้งสร้างนิสัยที่ไม่ดีกับเรา
เช่น ใจร้อน คอยไม่เป็น ทุกครั้งที่เสียงโทรศัพท์ดัง ใช่หรือไม่ว่า
เรามักผลุนผลันรีบไปรับทันที ราวกับถูกมันบัญชา
อย่าให้เสียงโทรศัพท์ฉุดกระชากสติของเราไป ทุกครั้งที่เสียงโทรศัพท์ดัง
ให้ถือว่าเป็นสัญญาณเตือนใจให้เรามีสติ นิ่งสักพัก รับรู้ลมหายใจเข้าและออกสักครู่
แล้วจึงค่อย ๆ เดินไปรับโทรศัพท์ด้วยความรู้สึกตัวทั่วพร้อม
ขณะเดียวกันก็ตั้งจิตว่าจะรักษาใจให้สงบไม่ว่าจะได้ยินข่าวดีหรือข่าวร้าย
ถูกใจหรือไม่ถูกใจก็ตาม และจะพูดแต่สิ่งที่ดี มีประโยชน์ และเป็นความจริง
ไม่พูดไปตามอารมณ์หรือลุแก่โทสะ
กับเทคโนโลยีอย่างอื่นก็เช่นกัน เมื่อเปิดเครื่องคอมพิวเตอร์ ขณะที่เครื่องกำลังบู้ทอยู่
ไม่ว่าจะนานแค่ไหน ก็ไม่กระสับกระส่ายหรือหงุดหงิด ระหว่างที่คอยก็น้อมจิตมาอยู่กับลมหายใจ
ถือเป็นโอกาสเจริญสติไปในตัว พร้อมกันนั้นก็ตั้งจิตว่าจะใช้คอมพิวเตอร์เพื่อเพิ่มพูนความรู้
และสร้างความเข้าใจอันดีต่อกัน แม้จะใช้เพื่อความบันเทิง
แต่ก็มิได้มุ่งสนองตัณหาอารมณ์ดิบ หรือเพื่อทำร้ายกลั่นแกล้งผู้อื่น
นอกจากจะใช้อย่างไรแล้ว ใช้เท่าไร ก็เป็นสิ่งสำคัญเช่นกัน ไม่ว่าคอมพิวเตอร์
โทรศัพท์ โทรทัศน์ เครื่องเล่นเพลง วีดีโอเกม ควรมีสติในการใช้เพื่อให้พอดี
ไม่ลุ่มหลงกับมันจนกลายเป็นเสพติด สิ้นเปลืองเงินทอง หรือเสียงานการ
บั่นทอนร่างกาย จิตใจ และความสัมพันธ์กับผู้อื่น การกำหนดระยะเวลา
ในการใช้อย่างพอเหมาะพอสมเป็นวิธีฝึกตนให้มีวินัย ฝึกใจให้รู้จักอดกลั้นและปล่อยวาง
ได้เป็นอย่างดี ซึ่งจะช่วยให้จิตมีพลังเข้มแข็งสามารถทำสิ่งยาก ๆ ได้