อานาปานสติภาวนา เป็นกรรมฐาน หรือเป็นสมาธิภาวนาแบบที่พระพุทธองค์ ได้
ปฏิบัติ และตรัสรู้ มีคำตรัสยืนยันว่า ตรัสรู้ด้วยอานาปานสติภาวนา โดยเฉพาะ นี้ก็เป็นเรื่อง
พิเศษเรื่องหนึ่ง ว่าทำไมจึงระบุอย่างนี้ กรรมฐานภาวนามีตั้งมากมาย ทำไมจึงตรัสระบุ
อานาปานสติภาวนา ใช้คำว่าอานาปานสติภาวนา ไม่ได้ใช้คำว่า...สติปัฏฐาน...แม้ว่าเรื่องนี้
ก็เป็นเรื่องเดียวกัน จะมีความหมายแตกต่างกัยอยู่บ้างก็ไม่เท่าไร พระองค์ก็ยังตรัส เรียกว่า
ระบบอานาปานสติภาวนา เป็นระบบที่ทำให้พระองค์ได้ตรัสรู้ นี้ก็ควรจะสนใจ
และอีกอย่างหนึ่งที่น่าสะดุดใจ ก็คือว่า ตามพระพุทธประวัตินิทานวัตถุนั้น ก็แสดงว่าพระองค์
ทรงคุ้นเคยกับอานาปานสติภาวนา มาตั้งแต่เล็กๆ เมื่อยังเป็นพระกุมาร เขาพาไปร่วมพิธี
แรกนาขวัญ ที่นาก็ประทับนั่งใต้ต้นไม้ต้นหนึ่งเจริญอานาปานสติภาวนาได้ มาตั้งแต่ยังเป็นเด็ก
ข้อนี้ก็กล่าวได้ว่า พระองค์ทรงเป็นนักภาวนา หรือนักสมาธิมาโดยกำเนิดก็ได้ว่า ดังนั้น เรามี
สิทธิที่จะเรียกระบบอานาปานสติภาวนานี้ ว่าเป็นสมาธิแบบของพระพุทธองค์โดยตรง
เพราะมีที่อ้างอยู่ในพระบาลี โดยตรง ว่าพระองค์ทรงใช้แบบนี้ และไม่ได้เอ่ยถึงแบบอื่นเป็น
แบบที่ควรจะเรียกกันทั่วไปว่า แบบของพระพุทธองค์ คือ แบบอานาปานสติภาวนา
มีข้อดี หลายอย่างหลายประการ ที่จะต้องทราบไว้ เช่นนี้ เป็นแบบที่ไม่ต้องออกเสียงว่า
อย่างนั้นอย่างนี้ ซึ่งเดี๋ยวนี้เขามักจะมีแบบที่ต้องออกเสียงว่าอย่างนั้นอย่างนี้ นี่ไม่ต้อง
ออกเสียงเป็นแบบที่ไม่ต้องใช้ท่าทางทำไม้ทำมืออะไรประกอบแบบเงียบกริบ และไม่ต้อง
ใช้วัตถุภายนอก สิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นเครื่องประกอบ ทุกอย่างมีอยู่ในตัวเงียบกริบ เรียกว่าแบบ
ที่ไม่ต้องวุ่นวาย แบบนี้จึงเรียกว่า...แบบอานาปานสติ คือ สติกำหนดลมหายใจเข้าออก
วิธีการโดยละเอียดมีอยู่ในอานาปานสติสูตร ในมหาสติปัฏฐานสูตร มีนิดเดียว ทั้งที่ชื่อว่ามหาๆ
เพราะไปพูดเรื่องอื่นเสียมาก
อานาปานสติ ไม่ต้องมีคำว่ามหาก็เพียงพอ สมบูรณ์เพียงพอ โดยไม่ต้องใช้ คำว่ามหา...
เป็นแบบที่แม้ในประเทศไทยนี้ก็เคยรู้จักกันแพร่หลาย จนติดปากมาตั้งแต่สมัยก่อนโน้น ถ้า
พูดถึงการทำสมาธิแล้วก็จะพูดว่า...อานาปานสติ และมักจะเรียกกันสั้นๆ ว่าอานาปาฯ
หนังสือที่แต่งยุคเก่าๆ ยุคโบราณ อย่างไตรภูมิพระร่วง เป็นต้น ก็เอ่ยถึงอานาปานสติ ในฐานะ
เป็นสมาธิภาวนาในพุทธศาสนา คล้ายๆ กับว่าจะมีแต่เพียงแบบเดียวที่ยึดถือกัน รู้จักกันดี และ
เรียกสั้นๆว่า อานาปา ใช้ไปทำภาวนา ก็ใช้ไปทำอานาปา ถ้าทำผิดเป็นบ้า ก็ว่าบ้าอานาปา ก็รู้
จักกันดีในคำๆนี้ ขอให้สนใจในคำว่า อานาปานี้มันย่อมาจากอานาปานสติภาวนา ซึ่งเรา
จะได้ศึกษากันให้ละเอียดที่สุดเท่าที่จะทำได้...
หน้าแรก
บทความ
เว็บบอร์ด