จริงหรือที่ว่า ผู้ปฏิบัติธรรม ต้องไม่มีความอยาก ตอนที่ ๒

จริงหรือที่ว่า ผู้ปฏิบัติธรรม ต้องไม่มีความอยาก ตอนที่ ๒

เหมือนตัวอย่างง่ายๆ ที่ยกมาพูดบ่อยๆ เช่นอยากในรส

อาหาร ใครๆพอเกิดมาไม่ต้องเรียนรู้อะไร ก็มีความรู้สึกว่าอร่อย

และไม่อร่อย แล้วก็อยากในสิ่งที่อร่อย เมื่ออยากในสิ่งที่อร่อย

ถ้าไม่มีความรู้เลย ก็มุ่งแต่อร่อยอย่างเดียว ทำไปตามความอยาก

กินจนกระทั่งเกินขนาด อาจจะกินสิ่งที่เป็นพิษ เป็นอันตราย

ทำลายคุณภาพชีวิต นี้คือความอยากด้วยตัณหา

แต่ถ้ามีความรู้ขึ้นมา ก็จะมีความอยากอีกประเภทหนึ่ง 

เกิดขึ้น เป็นความอยากที่สัมพันธ์กับคุณภาพชีวิต ซึ่งต้องเกิด

จากความรู้หรือต้องมีความรู้ความเข้าใจจึงจะเกิดขึ้นได้ คือมี

ความรู้ว่าสิ่งนี้จะทำให้เกิดคุณภาพชีวิตเป็นประโยชน์แก่ชีวิตหรือไม่

ความอยากอย่างนี้ เป็นความอยากหรือ ฉันทะประเภทที่ ๒ เรียกชื่อว่า

กุศลฉันทะ หรือ ธรรมฉันทะ แปลว่า ความอยากที่เป็นกุศล

หรือความอยากในธรรม ตอนนี้ เราก็ได้ความอยากครบ ๒ แบบ

ความอยากประเภทที่ ๒ เป็นความอยากในสิ่งที่มีคุณค่า

ทำให้เกิดคุณภาพชีวิต สัมพันธ์กับความรู้ โดยจะต้องมีการทำลาย

อวิชชา หรือลดอวิชชา และต้องมีวิชชาเกิดขึ้นบ้าง  พอเริ่มมีวิชชา 

มีความรู้ เราก็เริ่มรู้แยกว่าอะไรเป็นประโยชน์หรือไม่เป็นประโยชน์แก่ชีวิต

แล้วก็จะมีความอยากประเภที่ ๒ คือ อยากในสิ่งที่ทำให้เกิดคุณภาพชีวิต

หรืออยากทำให้เกิดคุณภาพชีวิต

ความอยากประเภทที่ ๒ คือกุศลฉันทะ หรือธรรมฉันทะนี้ เมื่อจะเรียกสั้นๆ

ท่านเรียกแค่ว่า ฉันทะ ระวังจะสับสนตรงนี้

ส่วนความอยากประเภทที่ ๑ ที่เรียกว่า ตัณหาฉันทะ เวลาเรียกสั้นๆ ก็เหลือแค่ ตัณหา

เพราะฉะนั้น คำว่า ตัณหา และคำว่า ฉันทะ ก็เลยกลายเป็นความอยากคนละประเภทไปเลย

แต่ที่จริงนั้น ถ้าเรียกให้เต็ม ตัรหาก้เป็นตัณหาฉันทะ และฉันทะที่เป็นความอยากฝ่ายดี

ก็เป็นกุศลฉันทะ หรือธรรมฉันทะ ชื่อเต็มเป็นอย่างนั้น

รวมความตอนนี้เพื่อให้จำง่ายๆ ก็แยกเป็นความอยาก ๒ อย่าง

คือ ตัณหา อย่างหนึ่ง ฉันทะ อย่างหนึ่ง

ตัณหา คือ ความอยากโดยไม่มีความรู้ เพียงแต่จะสนองความรูสึกเสพสม

บำรุงบำเรอปรนเปรอประสาทสัมาผัส คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจของตนเอง

ส่วนฉันทะ หรือความอยากประเภทที่ ๒ คือความอยากในคุณภาพชีวิต 

ในสิ่งที่มีคุณค่าเป็นประโยชน์ซึ่งสัมพันธ์กับความรู้เริ่มตั้งแต่รู้จักแยกว่า

อะไรเป็นคุณ อะไรเป็นโทษ แก่ชีวิตอย่างแท้จริง

นี้เป็นเรื่องที่ต้องทำความเข้าใจไว้ก่อน

.......................................................

จากหนังสือ เรื่องปฏิบัติธรรมให้ถูกทาง

http://www.trilakbooks.com/index.php?mo=28&id=237313