พุทธสาวก-พุทธสาวิกา-ประมวลประวัติพระเถระพระเถรี-อุบาสกอุบาสิกาสมัยพุทธกาล

พุทธสาวก พุทธสาวิกา

ประมวลประวัติพระเถระพระเถรี-อุบาสกอุบาสิกาสมัยพุทธกาล

ขนาด 19.5*27 cm

จำนวน562หน้า

โดย ศาสตราจารย์พิเศษ เสฐียรพงษ์ วรรณปก ราชบัณฑิต

จัดพิมพ์ฉลองพุทธชยันตี ๒๖๐๐ ปี แห่งการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า

.........................................................

พุทธสาวก พุทะสาวิกา เป็นประมวลประวัติของพระเถระ พระเถรี อุบาสก

และอุบาสิกา ในสมัยพุทธกาล ที่ส่วนใหญ่เป็นผู้ที่ได้รับการยกย่องจากพระพุทธเจ้า

ในเอตทัคคะ (ความเป็นเลิศ) ต่างๆ ผมได้เขียนลงในคอลัมน์ "ธรรมะใต้ธรรมมาสน์"

ในข่าวสด ติดต่อกันเป็นเวลานานพอสมควร

เมื่อนำมารวมพิมพ์จึงเป็นหนังสือรูปเล่มหนาอย่างที่เห็น

เวลาเขียนก็เขียนสบายๆ ตามสไตล์ของผม ไม่มีหลักเกรฑ์อะไร นึกถึงท่านใดก่อน

ก็นำมาเขียนก่อน ข้อมูลเกี่ยวกับท่านนั้นๆ ก็รวบรวมเท่าที่ทำได้ในระยะเวลาอันสั้น

ส่วนมากก็เขียนจากความจำ การเขียนหนังสือวันต่อวัน ไม่อนุญาตให้สืบค้นรายละเอียด

และตรวจเชคข้อมูลมากนัก งานชิ้นนี้ (และชิ้นอื่น) จึงออกจะเป็น

"อาหารจานด่วน" อยู่สักหน่อย ถ้าท่านพบเห็นความผิดพลาดตรงไหนอย่างไร

ก็ขอความกรุณาแจ้งให้ทราบด้วยเพื่อแก้ไขปรับปรุงในคราวต่อไป

ประวัติพระเถระ พระเถรี อุบาสก อุบาสิกา แต่ละท่าน เปรียบเสมือนคัมภีร์

ชีวิตที่อนุชนรุ่นหลังได้ศึกษาและทราบทั้งความล้มเหลว

และความสำเร็จของแต่ละท่าน เพื่่อนำมาเป็นแบบอย่างในการดำเนินชีวิต

ภาคผนวกได้นำประวัติ อนาถบิณฑิกเศรษฐี นางวิสาขา และหมอชีวก

โกมารภัจจ์ มาลงโดย พิสดารอีกต่างหาก

ขอขอบคุณสำนักพิมพ์ธรรมสภา และสถาบันบันลือธรรมที่ได้จัดพิมพ์

หนังสือที่ดี มีคุณภาพ ทั้งเนื้อหาสาระ

รูปสวยงามด้วยการบรรจงและจินตนาการวาดภาพของจิตรกรคิมห์ ผู้

สร้างสรรค์แบบปกด้วยความสวยงาม เหมาะที่จะเก็บไว้ประดับห้องสมุด

ด้วยหวังประโยชน์อันจักดำรง "พุทธสาวก พุทธสาวิกา"

นี้ ให้ยืนนานนับ ๑๐๐ ปี สมดังความตั้งใจของธรรมสภา

และสถาบันบันลือธรรม จึงขอขอบคุณไว้ ณ โอกาสนี้ด้วย

ศาสตราจารย์ เสฐียรพงษ์ วรรณปก ราชบัณฑิต

.................................................................

สารบัญ พุทธสาวก พุทธสาวิกา

ประวัติพระภิกษุพุทธสาวก

พระอัญญาโกณฑัญญเถระ พระผู้เฒ่าอดีตโหราจารย์

พระมหากัจจายนเถระ ผู้เลิศในการขยายความ

พระสุภูติเถระ ผู้ชอบความสงัดวิเวก

พระปุณณมันตานีบุตรเถระ  พระธรรมกถึก

พระอัสสชิเถระ พระอาจารย์พระสารีบุตร

พระสารีบุตรเถระ อัครสาวกเบื้องขวา

พระอนุรุทธเถระ สดมภ์หลักในวาระสุดท้ายแห่งพระพุทธองค์

พระมหาโมคคัลลานเถระ อัครสาวกเบื้องซ้ายผู้มีฤทธิ์มาก

พระจูฬปันถกเถระ พระปัญญาทึบผู้แตกฉาน

พระลกุณฏกภัททิยเถระ พระเถระเตี้ยผู้มีเสียงไพเราะ

พระมหากัสสปเถระ พระเถระผู้เฒ่าผู้จรรโลงพระพุทธศาสนา

พระราหุลเถระ ผู้มีความใคร่ในการศึกษา

พระอานนทเถระ พุทธอนุชา

พระปิณโฑลภารทวาชเถระ ผู้แสดงฤทธิ์ถูกพระพุทธองค์ตำหนิ

พระอุบาลีเถระ ผู้เชี่ยวชาญในพระวินัย

พระนันทเถระ ผู้ประพฤติพรหมจรรย์แลกนางฟ้า

พระโสณะโกฬิวิสเถระ พระผู้มีความเพียรกล้า

พระราธเถระ พระผู้เฒ่าผู้ว่าง่าย

พระมหาจุนทเถระ ผู้มีส่วนริเริ่มการสังคายนา

พระองคุลามาลเถระ ผู้ "ต้นคดปลายตรง"

พระสีวลีเถระ พระผู้มีลาภมาก

....................................................

ประวัติพระภิกษุณีพุทธสาวิกา

พระมหาปชาบดีโคตมี ผู้ปฏิบัติได้ซึ่งกฎเหล็ก ๘ ประการ

พระเขมาเถรี ผู้เลิศในทางมีปัญญามาก

พระอุบลวรรณาเถรี อัครสาวิกาเบื้องซ้าย

พระปฏาจาราเถรี ผู้บรรลุธรรมเพราะรักวิปโยค

พระกีสาโคมีเถรี ผู้ผ่านพบชีวิตอันแสนสาหัส

พระภัททากัจจานาเถรี พระราหุลมารดา

พระกุณฑลเกสีเถรี อดีตปรัชญาเมธี

พระโสณาเถรี ภิกษุณีเฒ่าผู้พวกเพียรสูง

พระภัททกาปิลานีเถรี ผู้ครองผ้ากาสาวพัสตร์ด้วยตนเอง

สิกคาลกมาตาเถรี มารดาของมานพต้นตำรับทิศหก

จาปาเถรี อดีตภรรยาของอุปกาชีวก

พระรูปนันทาเถรี ผู้บรรลุธรรมเพราะดูหนังชีวิต

พระสังฆมิตตาเถรีภิกษุณีรูปสุดท้ายในประวัติศาสตร์เถรวาท

โรหิณีเถรี ผู้เป็นปากเป็นเสียงให้สมณะทั้งหลาย

อัธฒกาสีเถรี อดีตนางโสเภณี

อัมพปาลีเถรี อดีตนางคณิกา

ปุณณิกาเถรี อดีตทาสในเรือนเบี้ย

สุภาชีวกัมพวนิกาเถรี พระเถรีผู้มีนัยน์ตาสวย

ปทุมวตีเถรี อดีตโสเภณีผู้เป็นเศิษย์ของลูกชาย

ภิกษุณีสามพี่น้อง น้องสาวของพระสารีบุตร

สามาเถรี สหายของนางสามาวดี

.................................................................................

ประวัติอุบาสกพุทธสาวก

พระเจ้าพิมพิสาร โยมอุปัฏฐากของพระพุทธเจ้า

พระเจ้าปเสนทิโกศล พระมหากษัตริย์ผู้อุปถัมภ์พระศาสนา

จิตตคหบดี อุบาสกนักเทศน์

พระเจ้าอชาตศัตรู พระราชา "เสือสำนึกบาป"

เมนานเดอร์ กษัตริย์กรีกผู้นับถือพระพุทธศาสนา

อนาถบิณฑิกเศรษฐี อุบาสกผู้มีอุปการคุณต่อพระศาสนา

ชีวกโกมารภัจจ์ แพทย์ประจำพระพุทธองค์

จันทรคุปต์ พระอัยกา ของพระเจ้าอโศก

ฉัตตาปาณิอุบาสก อุบาสกผู้ทรงธรรม

พระเจ้าอโศก มหาราช ผู้ทรงธรรม

พระเจ้าสุทโธทนะ สมเด็จพระพุทธบิดา

สันตติมหาอำมาตย์ ขี้เมาผู้บรรลุธรรม

อภัยราชกุมาร พระบิดาแห่งนายแพทย์ประจำพระพุทธองค์

บุรุษนิรนาม ผู้ใคร่ในการฟังธรรม

อุบาลีคหบดี อดีตมือขวาของพระมหาวีระ

สุปปพุทธะ อริยะขี้เรื้อน

พราหมณ์ใจบุญคนยาก ผู้ได้อานิสงส์ทันตาด้วยผ้าผืนเดียว

ปายาสิราชันย์ นักคิดนักปรัชญาผู้หลงผิด

กุมภโฆสก เศรคษฐีผู้ตกยาก

ตปุสสะ ภัลลิกะ อุบาสกคู่แรกในพระพุทธศาสนา

โทณพราหมณ์ ผู้แจกพระบรมสารีริกธาตุ

กาละ บุตรเศรษฐีเกเรผู้กลับใจ

ครหทิน อุบาสกอดีตเถียรถีย์

อุตตรมาณพ ผู้เตือนปายาสิราชันย์

จิตตหัตถ์ ชายเจ็ดโบสถ์

พราหมณ์เฒ่า ผู้ได้รับพระกรุณาจากพระพุทธเจ้า

วิสาขะ อุบาสกผู้แตกฉานในธรรม

อิลลีสะ เศรษฐีผู้ขี้เหนียว

อายุวัฒนกุมาร เด็กรอดตายเพราะต่ออายุ

ชาวนานิรนามผู้รอดตายเพราะพระมหากรุณา

อุคคตสรีระ พราหมณ์โย่งผู้กลับใจ

พราหมณ์ขี้ยัวะ ผู้ซึ่งกลับตัวกลับใจได้

เวรัญชพราหมณ์ พรมหมณ์ผู้ขี้หลงขี้ลืม

เทวนัมปิยติสสะ อทิฏฐสหายของพระเจ้าอโศก

................................................................

ประวัติอุบาสิกา พุทธสาวิกา

นางสุชาดา เสนียธิดา ผู้ถึงสรณะเป็นคนแรก

นางขุชชุตตรา สาวใช้ร่างค่อมผู้มีปัญญาเลิศ

พระนางมัลลิกา พระนางเทวีผู้ชาญฉลาด

นางสุปปวาสา โกลิยธิดา ผู้มีประวัติพิสดาร

นกุลมาตา นกุลปิตา ผู้สนิทคุ้นเคยกับพระพุทธเจ้า

กาติยานี อุบาสิกา ผู้มีความเลื่อมใสมั่นคง

วิสาขา มิคารมาตา ผู้เป็นเลิศในทางถวายทาน

นางสามาวดี พุทธสาวิกา ผู้อมตะ

นางอุตตรา ผู้เป็นเลิศทางเข้าฌาณ

นางสุปปิยา อุบาสิกาผู้เลิศในทางพยาบาลไข้

ธดาช่างหูกนิรนาม ผู้มีปัญญาเฉียบแหลม

ปุณณทาสี นางทาสีผู้ยากไร้

นางมัลลิกา ภริยาพันธุละเสนาบดี

มันตนีพราหมณี มารดาขององคุลิมาล

นางกาลี สาวิกาผู้เลื่อมใสเพระาฟังจากผู้อื่น

................................................................................

ภาคประวัติพิเศษ อุบาสก อุบาสิกา

อนาถบิณฑิกเศรษฐี เศรษฐีผู้ใจบุญ

สร้างพระเชตวัน

คนดีเทวดายังเกรงจ้างลูกชายฟังธรรม

ลูกสาวคนโตและคนรอง

เมื่อลูกลายเป็นพี่ของพ่อ

นายดี คนใช้ไม่ดี

อานันทโพพธิ

ธรรมะที่ทรงสอนอนาถบิณฑิกเศรษฐี

วาระสุดท้ายของอนาถบิณฑิกเศรษฐี

วิสาขามหาอุบาสิกา

เนื้อคู่ของนางวิสาขา

ทดสอบความงามและความฉลาด

พระอานนท์

ขั้ดแย้งกับพ่อสามี วิสาขาถูกสอบสวน

สะใภ้กลายเป็นมารดาพ่อสามี

นางสุปปิยา คนสนิทผู้ใจบุญ

ขายเครื่องประดับสร้างวัด

ต้นเหตุเกิดผ้าอาบน้ำฝน

บทบาทของนางวิสาขา

วิสาขาที่พึ่งแก่เหล่าเพื่อนหญิง

ประวัติของสุรา

โทษของสุรา

นางวิสาขา ชข่วยสอบสวนอธิกรณ์

อริยสาวิการ้องไห้

หมอชีวกโกมารภัจจ์

ความนำ

แรงอธิฐาน

กำเนิดชีวกโกมารภัจจ์

ศึกษาวิชาแพทย์ที่กรุงตักสิลา

รักษาภรรยาเศรษฐีเมืองสาเกต

รักษาโรคพระเจ้าพิมพิสาร

ผ่าตัดใหญ่สองรายซ้อน

ถวายพระโอสถแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า

พระเจ้าจัณฑปัชโชตทรงพระประชวร

หมอชีวกถวายผ้าแด่พระพุทธเจ้า

ปัญหาของหมอชีวก

เหตุการณ์ระทึกใจในสวนมะม่วง

..........................................